Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định ba trụ cột chính phát triển Việt Nam trở thành quốc gia số: Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số; trong đó việc xây dựng một “môi trường số an toàn, nhân văn, rộng khắp” đến năm 2030 được xem là điều kiện tiên quyết để nuôi dưỡng một xã hội số lành mạnh và bền vững (Thủ tướng Chính phủ, 2020). Điều này cho thấy đảm bảo an toàn trên mạng không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn gắn liền với trách nhiệm công dân, đòi hỏi mỗi cá nhân phải có hiểu biết và ứng xử phù hợp trong không gian mạng, trong đó có sinh viên. Riêng với lĩnh vực thông tin, trách nhiệm xây dựng xã hội số cần được quan tâm hơn cả.
Theo báo cáo tổng quát về Thế hệ trẻ Việt Nam của Hội đồng Anh (2020), mạng xã hội (MXH) xếp vị trí đầu tiên do các bạn trẻ lựa chọn là nguồn thông tin để cập nhật các vấn đề đương thời và là kênh được tin cậy đứng thứ hai nhằm phục vụ cho việc làm và giáo dục (Hội đồng Anh, 2020) cho thấy, MXH là nơi có thể cập nhật và cung cấp nhanh chóng, đa dạng các thông tin đời sống xã hội, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ thông tin của giới trẻ. Bên cạnh những lợi ích, môi trường MXH cũng chứa đựng không ít rủi ro, đặc biệt là đối với sinh viên, đối tượng tiếp cận lượng lớn thông tin nhưng lại thiếu kinh nghiệm, kỹ năng nhận diện hay các công cụ hỗ trợ kiểm chứng các thông tin sai lệch, xấu độc… có thể ảnh hưởng sâu rộng đến nhận thức, hành vi của sinh viên, cũng như sự hình thành và phát triển xã hội số “khỏe mạnh” bền vững.
1. Đánh giá một số rủi ro trong tiếp cận thông tin trên mạng xã hội của sinh viên
Kết quả khảo sát năm 2024 với 1.149 sinh viên Hà Nội cho thấy 100% người được hỏi đều sử dụng ít nhất một nền tảng MXH, trung bình mỗi bạn hoạt động trên 2,7 MXH và có xu hướng đa nền tảng (82,2% tham gia từ 3 MXH trở lên).
Không chỉ tham gia nhiều nền tảng, sinh viên còn dành một quỹ thời gian đáng kể trong ngày cho MXH, chủ yếu từ 3 đến 5 giờ; mục đích chính vẫn gắn với nhu cầu cơ bản của lứa tuổi, gồm giữ liên lạc với bạn bè, người thân (79,9%), chat, gửi tin nhắn (77,8%), kết hợp với nhu cầu cập nhật tin tức (51,1%) và giải trí (50,1%).
Nhu cầu giao tiếp và giải trí cao cho thấy MXH là không gian xã hội rộng mở và thuận tiện cho để sinh viên vừa tìm kiếm thông tin, vừa thể hiện bản thân nhưng cũng dễ dàng khiến họ trở thành mục tiêu của các rủi ro khi tiếp cận thông tin trên môi trường “ảo”. Theo kết quả khảo sát ghi nhận, đa số sinh viên từng trải nghiệm ít nhất một rủi ro khi sử dụng MXH (gồm tình huống về bảo mật và quyền riêng tư, về nội dung thông tin và các mối quan hệ trực tuyến), trong đó rủi ro lớn nhất là việc sinh viên dễ dàng tiếp cận các thông tin sai lệch hoặc nội dung không lành mạnh.
Phân tích bảng 1 chỉ ra, hơn một nửa sinh viên phải đối mặt với tin giả, tin xấu độc và nội dung khiêu dâm, bạo lực trong quá trình sử dụng mạng, phản ánh môi trường thông tin trên mạng ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu, hoạt động trực tuyến của người dùng, trong đó có sinh viên. Mặt khác, khoảng 5% sinh viên thừa nhận không rõ các tình huống có nguy cơ trên, cho thấy một bộ phận còn thiếu kinh nghiệm, kỹ năng phân biệt tin thật – tin giả hoặc vô tình tiếp cận nội dung độc hại mà không nhận thức được sự nghiêm trọng.
Bảng 1. Một số tình huống rủi ro trong tiếp cận thông tin trên MXH của sinh viên
Đơn vị: %
| Tình huống |
1. Chưa từng |
2. Đã/Đang gặp phải |
3. Không rõ |
| 1. Bắt gặp/ nhận các thông tin sai lệch, quan điểm sai trái, thù địch,… |
34,1 |
60,7 |
5,1 |
| 2. Bắt gặp/ nhận hình ảnh, video,… có nội dung khiêu dâm, bạo lực |
37,7 |
56,7 |
5,6 |
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả, năm 2024)
Mặc dù MXH là môi trường “giàu” thông tin nhưng đồng thời chứa đựng nhiều rủi ro; điển hình năm 2024, chỉ tính riêng Facebook đã phải chặn, gỡ gần 9.000 nội dung chống phá Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật Việt Nam và trong 3 quý đầu năm, Bộ Thông tin và Truyền thông đã tiếp nhận và xử lý hơn 1.130 phản ánh về tin xấu độc, lừa đảo, sai sự thật, chưa kể đến các nội dung chưa kịp thời báo cáo (Trung Tín, 2024). Phần nào khiến sinh viên Hà Nội trở nên dè chừng trước các luồng thông tin tiếp nhận hàng ngày.
Bảng 2. ĐTB đánh giá mức độ rủi ro trong tiếp cận thông tin trên MXH của sinh viên
Đơn vị: điểm/tổng 5 điểm
| Tình huống |
ĐTB |
| 1. Bắt gặp/nhận các thông tin sai lệch, quan điểm sai trái, thù địch,… |
3,78 |
| 2. Xuất hiện/nhận thông tin tiêu cực/ác ý/gây tổn thương về bản thân |
3,73 |
| 3. Xuất hiện/nhận hình ảnh, video,…nội dung khiêu dâm, bạo lực |
3,72 |
| 4. Xuất hiện/nhận thông tin tiêu cực/ác ý/gây tổn thương về người quen |
3,64 |
| 5. Xuất hiện quá nhiều luồng thông tin khác nhau về một sự việc đang diễn ra |
3,57 |
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả, năm 2024)
Theo số liệu bảng 2, các tình huống được cho có yếu tố rủi ro đối với người dùng đều được sinh viên đánh giá ở mức rủi ro, tổn hại tương đối cao (kết quả được trình bày theo thang điểm trung bình (ĐTB) tăng dần từ 1 đến 5, trong đó mức 1 là mức rủi ro thấp nhất và mức 5 là mức rủi ro cao nhất, đồng nghĩa điểm số càng cao phản ánh rủi ro, tổn hại càng lớn). Trong đó, tin sai lệch, quan điểm sai trái, thù địch được cho là mối nguy hàng đầu đối với sinh viên, bởi nội dung trên không chỉ gây suy giảm niềm tin cá nhân mà còn dẫn đến mâu thuẫn xã hội, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.
Tương đồng với báo cáo Rủi ro Toàn cầu 2024 của Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) khảo sát gần 1500 lãnh đạo, thông tin sai lệch được xác định là rủi ro có mức độ nghiêm trọng cao nhất trong hai năm tới, do “các tác nhân trong và ngoài nước sẽ lợi dụng thông tin sai lệch để gia tăng sự chia rẽ trong chính trị và xã hội” (World Economic Forum, 2024). Ngoài ra, các thông tin xấu độc khác như khiêu dâm, bạo lực hay bắt nạt, công kích trên mạng cũng được đánh giá rủi ro ở mức khá cao, phản ánh các nội dung trên có thể gây tác động tiêu cực, sai lệch trong nhận thức, đạo đức và sau cùng là hành vi xã hội của người dùng, đặc biệt là giới trẻ, thanh niên; do đó, không khó hiểu khi họ xem đây là nguy cơ lớn đối với bản thân trong quá trình sử dụng MXH.
2. Ứng xử với rủi ro trong tiếp cận thông tin trên mạng xã hội của sinh viên
Về việc cung cấp thông tin trên mạng xã hội
Đa phần sinh viên Hà Nội đều là thành viên của nhiều trang MXH, nghĩa vụ đặt ra là xây dựng và phát triển môi trường mạng lành mạnh, bao gồm việc cung cấp thông tin có trách nhiệm tạo nên một cộng đồng mạng tích cực và là nơi mọi người có thể tin tưởng, tôn trọng lẫn nhau. Dù đối mặt với rất nhiều thách thức trong việc tiếp cận và kiểm chứng thông tin, phần lớn sinh viên tham gia khảo sát đều nhận thức rõ nghĩa vụ của mình trong việc đăng tải và chia sẻ thông tin trên các không gian chung.
Bảng 3. ĐTB đánh giá mức độ thực hiện cung cấp thông tin có trách nhiệm trên MXH của sinh viên
Đơn vị: điểm/tổng 5 điểm
| Hành động |
ĐTB |
| 1. Giữ danh dự, nhân phẩm của bản thân và người khác khi bình luận, chia sẻ |
3,82 |
| 2. Sử dụng chính danh (không mạo danh người khác) |
3,73 |
| 3. Suy nghĩ 2 hay nhiều lần về nội dung bạn đăng tải/ chia sẻ |
3,59 |
| 4. Không sử dụng từ ngữ/ hình ảnh/ thông tin gây thù hận, kích động, phản cảm |
3,57 |
| 5. Đăng tải/ chia sẻ thông tin tuân thủ pháp luật |
3,52 |
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả, năm 2024)
Chú ý nội dung thông điệp, đảm bảo tính pháp lý, danh tiếng và quyền riêng tư khi đăng tải thông tin trên MXH là điểm sáng trong ứng xử sinh viên Hà Nội, trình bày tại biểu đồ 3. Đặc biệt, "giữ danh dự, nhân phẩm của bản thân và người khác khi bình luận, chia sẻ" và "sử dụng chính danh (không mạo danh người khác)" có số ĐTB cao nhất (lần lượt là 3,82 và 3,73 trên tổng 5 điểm), cho thấy ý thức cao của sinh viên trong việc duy trì môi trường mạng lành mạnh và thể hiện sự tuân thủ các chuẩn mực và quy định khi tham gia vào các nền tảng MXH.
Là những thành viên nổi bật trên các trang mạng, chính sinh viên có thể trở thành nguồn thông tin người dùng khác có thể tiếp cận và các lựa chọn ứng xử trên đem lại lợi ích lớn khi họ hiểu được cần có sự tôn trọng lẫn nhau, vừa bảo vệ bản thân vừa hạn chế những rắc rối hay hậu quả tiêu cực từ các rủi ro tiềm ẩn như xúc phạm, bôi nhọ… Việc chủ động có trách nhiệm với những gì đăng tải cho thấy bộ phận sinh viên Hà Nội được phỏng vấn có ý thức về hệ lụy nếu xâm phạm danh tiếng, lợi ích của cá nhân hay chuẩn mực của cộng đồng, pháp luật của Nhà nước. Nói cách khác, các thể chế xã hội đang góp phần điều chỉnh hành vi sinh viên trong các trường hợp trên.
Về việc can thiệp với rủi ro tiếp cận thông tin trên mạng xã hội
Trong khi việc cung cấp thông tin có trách nhiệm được sinh viên thực hiện khá tốt thì hành động can thiệp khi tiếp cận các thông tin có tính rủi ro trên MXH còn nhiều hạn chế. Dù nhận thức được mức độ ảnh hưởng tiêu cực từ thông tin sai lệch, chỉ một phần nhỏ sinh viên thực hiện các hành động can thiệp tác động đến các thông tin họ nhận thấy là sai lệch hoặc vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng.
Kết quả khảo sát chỉ ra, chỉ 31,6% sinh viên tham gia can thiệp, trong khi 54,4% chỉ chú ý nhưng không can thiệp và 14% lướt qua mà không quan tâm. Phân tích kết quả bảng 4, các hành động can thiệp phổ biến mà sinh viên thực hiện là “bỏ theo dõi hoặc chặn thông tin/tài khoản đăng tải” (47,5%) và “cảnh báo, chia sẻ về các hội nhóm” (45,3%). Những hành động này cho thấy họ đã bắt đầu nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi các thông tin sai lệch, tuy nhiên, hành động can thiệp của họ chủ yếu vẫn mang tính cá nhân và thiếu sự phối hợp với cộng đồng.
Bảng 4. Các hành động can thiệp khi thấy thông tin sai lệch/vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng trên MXH của sinh viên
Đơn vị: %
| Hành động |
Tỷ lệ |
| 1. Bỏ theo dõi/chặn thông tin/tài khoản đăng tải |
47,5 |
| 2. Cảnh báo, chia sẻ về các nhóm “chat”, group |
45,4 |
| 3. Bình luận phản đối, lên tiếng nhắc nhở người dùng khác |
35,4 |
| 4. Báo cáo với cơ quan chức năng có thẩm quyền/"đường dây nóng"/ quản lý MXH |
27,9 |
| 5. Đăng thông tin đính chính lên trang cá nhân |
28,2 |
| 6. Phản hồi, nhắc nhở tài khoản |
24,3 |
| 7. Lưu lại bằng chứng |
21,5 |
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả, năm 2024)
Qua một số nghiên cứu, lựa chọn của người dùng hầu hết đều hợp lý, tức có sự tính toán đến lợi ích đạt được; trong đó, bỏ theo dõi hoặc chặn là cách từ chối tiếp nhận tin bài hay tài khoản tung tin – một cách thức can thiệp phổ biến, nhanh chóng và có thể đảm bảo an toàn riêng tư, trực tiếp xóa bỏ thông tin mà sinh viên xác định là rủi ro trong phạm vi trang cá nhân. Như với nhà báo – nhóm được kì vọng với các trách nhiệm trong ngăn chặn tin giả còn cao hơn sinh viên, họ thường bỏ theo dõi hoặc chặn người đăng tải thông tin không đúng khi bắt gặp, do thiếu thời gian, cơ quan quản lý việc sử dụng hay chỉ đơn giản mong muốn sử dụng MXH để giải trí, kết nối… (Triệu Thanh Lê, 2022).
Ngoài ra, việc thông báo, chia sẻ thông tin về các hội nhóm cũng được xem là một cách kiểm chứng và giúp nhau luận bàn về những thông tin đáng nghi. Theo nghiên cứu tại Pháp, 37% thanh thiếu niên cho biết họ chia sẻ thông tin sai lệch với bạn bè thay vì tác động đến nhà quản lý MXH hay chính chủ bài đăng (UNAF, Action Innocence & CNIL, 2011), cho thấy việc trao đổi và thảo luận trong hội nhóm đóng vai trò quan trọng có thể giúp xác minh thông tin hoặc tìm hướng giải quyết khi tiếp cận rủi ro.
Các hành động can thiệp có tác động trực diện, mạnh mẽ hơn, như phản hồi, nhắc nhở tài khoản đã đăng/chia sẻ thông tin sai lệch hoặc báo cáo cơ quan quản lý được thực hiện ít hơn, cho thấy sinh viên còn thiếu sự tự tin vào khả năng đối mặt với các tình huống này. Đây là một vấn đề cần được giải quyết để khuyến khích họ tham gia tích cực hơn trong việc ngăn chặn thông tin sai lệch, đặc biệt trong bối cảnh MXH ngày càng trở nên phổ biến và có ảnh hưởng sâu rộng; đồng thời giải quyết những rào cản ở người dùng MXH nói chung, sinh viên Hà Nội nói riêng, nhằm thúc đẩy sự tham gia vào các cách thức được kỳ vọng.
3. Những rào cản trong can thiệp rủi ro tiếp cận thông tin mạng xã hội
Gần 70% sinh viên Hà Nội không can thiệp trước các rủi ro về thông tin trên MXH, cụ thể là thông tin sai lệch hoặc vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng, do một số yếu tố gây trở ngại, được trình bày tại bảng 5. Kết quả khảo sát cho thấy ba lý do chính mà sinh viên lựa chọn không can thiệp gồm: “cảm thấy không có sức ảnh hưởng đến người khác”, “không có thời gian” và “không quan tâm”. Những lý do này phản ánh rõ ràng rào cản mà họ phải đối mặt khi nghi ngờ thông tin sai lệch hoặc vi phạm trên MXH.
Bảng 5. Lý do sinh viên lựa chọn không can thiệp trước các rủi ro thông tin trên MXH
Đơn vị: %
| Hành động |
Tỷ lệ |
| 1. Cảm thấy không có sức ảnh hưởng |
44,9 |
| 2. Không có thời gian |
41,3 |
| 3. Không quan tâm |
33,8 |
| 4. Cảm thấy khó khăn đính chính công khai |
29,8 |
| 5. Cảm thấy không ảnh hưởng đến bản thân |
29,6 |
| 6. Sợ bị quấy rối, bắt nạt, bị trả thù |
28,8 |
| 7. Lo ngại ý kiến không nhận được đồng tình từ số đông |
15,6 |
| 8. Không có nghĩa vụ phải chỉnh sửa, ngăn chặn |
12,2 |
(Nguồn: Kết quả khảo sát của tác giả, năm 2024)
Sự e dè và thiếu tự tin là một trong những lý do lớn nhất khiến sinh viên không tham gia can thiệp. Cảm giác không có sức ảnh hưởng khiến nhiều sinh viên cho rằng hành động của mình sẽ không có tác động đáng kể, từ đó dẫn đến việc họ không chủ động lên tiếng. Điều này biểu hiện của một vấn đề tâm lý chung trong cộng đồng mạng, khi mỗi người dùng đều cảm thấy hành động của mình là nhỏ bé và không đủ ảnh hưởng để thay đổi tình hình. Hơn nữa, MXH như một mạng lưới giám sát chằng chịt “tai mắt”, xuất hiện đột xuất và thường xuyên, gây áp lực lên các hoạt động của mỗi người dùng, khiến họ lo ngại trước những hành động của mình.
Thiếu thời gian cũng là một rào cản lớn đối với sinh viên, bởi các hành động can thiệp có thể là khó khăn do tính chất phức tạp hơn, đòi hỏi dành thời gian để xác định sự thật hoặc quy định của nhà quản lý MXH, sau đó đi tới kết luận sẽ can thiệp bằng hình thức nào. Như nghiên cứu tại Tây Ban Nha, trong số những người đã phát hiện tin giả, có tới 4/5 không tham gia giải quyết vì lý do tương tự (Domínguez, V., 2020).
Ngoài ra, một bộ phận sinh viên có xu hướng phớt lờ, bình thường hóa các vấn đề xã hội diễn ra trực tuyến như một cách bảo vệ bản thân khi sử dụng MXH, qua các lý do “không quan tâm”, cùng với đó là một số ít thái độ thiếu trách nhiệm tương tự như “cảm thấy việc đó không ảnh hưởng đến bản thân” hay “không có nghĩa vụ phải chỉnh sửa, ngăn chặn thông tin sai lệch/vi phạm”. Để kiểm soát và giảm thiểu vấn nạn trên, sự liên kết từ nhiều phía là vô cùng quan trọng, bao gồm quyền lợi được thụ hưởng và nghĩa vụ cần thực hiện của mỗi người dùng. Đây là minh chứng đáng chú ý nhằm triển khai mạnh mẽ hơn nữa các biện pháp nhằm nâng cao nhận thức, thái độ và hành vi của các bạn sinh viên trên môi trường mạng, thúc đẩy một cộng đồng mạng quan tâm, chia sẻ và lành mạnh.
Sau cùng, các trở ngại còn lại có thể là ảnh hưởng từ “vòng xoáy im lặng” như sinh viên “cảm thấy khó khăn khi đăng tải hoặc bình luận nội dung đính chính công khai”, “sợ bị quấy rối, bắt nạt, bị trả thù” hay “lo ngại ý kiến của mình không nhận được sự đồng tình từ số đông” đều cùng xuất phát từ sự lo ngại quan điểm của mình thuộc nhóm thiểu số. Giám đốc trực thuộc Trung tâm nghiên cứu Pew, Mỹ – Lee Rainie giải thích: “Nhờ MXH mà họ có thể biết rõ hơn về lý do của những sự bất đồng quan điểm. Điều này khiến họ do dự khi phải nêu lên quan điểm của mình, dù là trên mạng hay ngoài đời thường, vì họ sợ sẽ làm nảy sinh một cuộc tranh cãi và kết quả có thể khiến bạn bè của họ phật lòng, thậm chí chấm dứt quan hệ” (My Nguyễn, 2014). Nhìn chung, việc lựa chọn có can thiệp hay không, chịu tác động từ nhiều yếu tố, trong đó cần có sự tính toán kĩ lưỡng, có hiểu biết và năng lực thông tin.
4. Một số vấn đề đặt ra và định hướng giải pháp
Nghiên cứu về rủi ro trong tiếp cận thông tin trên MXH của sinh viên Hà Nội đã chỉ ra rằng mặc dù MXH mang lại nhiều tiện ích nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro, đặc biệt là đối với nhóm đối tượng sinh viên – những người có mức độ tiếp cận thông tin cao và ảnh hưởng phần lớn đến sự phát triển của xã hội số.
Qua các số liệu phân tích năm 2024, bài viết đã làm rõ: sinh viên dễ dàng tiếp xúc với tin giả, thông tin tiêu cực hay các nội dung nhạy cảm trên mạng, cũng như có những phản ứng tích cực và chủ động trong việc cung cấp thông tin có trách nhiệm và can thiệp trước các rủi ro trong tiếp cận thông tin trên MXH nhưng còn thiếu kịp thời, mạnh mẽ và hiệu quả nếu xét trong phạm vi ảnh hưởng cộng đồng. Điều này phần nào phản ánh sự thiếu tự tin và thiếu thời gian cùng những rào cản tâm lý trong việc đối mặt với các tình huống khó lường trên không gian mạng. Đây là những vấn đề cần được khắc phục để khuyến khích sinh viên tham gia tích cực hơn vào việc ngăn chặn các rủi ro về thông tin, đặc biệt trong bối cảnh thông tin sai lệch, quan điểm sai trái, thù địch đang gia tăng với tốc độ nhanh chóng.
Để cải thiện tình hình và xây dựng một không gian mạng an toàn và lành mạnh bền vững, cần xây dựng chiến lược tổng thể để hỗ trợ sinh viên cải thiện kỹ năng nhận diện và can thiệp khi gặp thông tin mang tính rủi ro.
Đầu tiên, sinh viên cần được trang bị kỹ năng nhận diện và kiểm chứng thông tin sai lệch, xấu độc thông qua các chương trình giáo dục, hoạt động xã hội; đồng thời cần được khuyến khích tham gia vào việc can thiệp và chia sẻ thông tin xác thực để bảo vệ cộng đồng mạng.
Thứ hai, các cơ sở giáo dục cần tích hợp các kỹ năng truyền thông và kiểm chứng thông tin vào chương trình giảng dạy, đồng thời tạo môi trường khuyến khích nghiên cứu về rủi ro thông tin.
Cuối cùng, các cơ quan quản lý và nền tảng MXH cần cung cấp công cụ hỗ trợ kiểm chứng thông tin, tổ chức chiến dịch nâng cao nhận thức cho người dùng về mối nguy về nội dung thông tin trực tuyến. Đặc biệt, sự phối hợp giữa ba đối tượng trên cần đồng bộ, nhằm xây dựng một không gian mạng an toàn và lành mạnh, bảo vệ quyền lợi của sinh viên nói riêng và góp phần vào sự phát triển của xã hội số.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Domínguez, V. (2020), “Young Spanish Adults and Disinformation: Do They Identify and Spread Fake News and Are They Literate in It?”, Publication, 9(1).
2. Hội đồng Anh. (2020). Báo cáo Nghiên cứu Thế hệ trẻ Việt Nam.
3. Triệu Thanh Lê. (2022). Nhà báo và tin giả, Tạp chí Phát triển Khoa học và Công nghệ – Khoa học Xã hội và Nhân văn, 6(2), 1519-1526.
5. Thủ tướng Chính phủ. (2020). Quyết định 749/QĐ-TTg – Phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”.
7. UNAF, Action Innocence & CNIL. (2011). l’usage des réseaux sociaux chez les 8-17 ans.
8. World Economic Forum. (2024). The Global Risks Report 2024.
